błędnie sporządzona umowa

[Jędrzej]

Oto fragment decyzji Izby Skarbowej w Warszawie:

"Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W przedmiotowej sprawie sporne jest czy kosztami uzyskania przychodów są wydatki poniesione przez spółkę, w związku z zawartą w formie aktu notarialnego (zgodnie z art. 210 § 2 Kodeksu spółek handlowych) umową o pracę przez jedynego wspólnika, będącego jednocześnie prezesem jednoosobowego zarządu tej spółki.

Co do zasady, koszty wynagrodzenia pracowników, gdy nie jest kwestionowany ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, uznaje się za koszt podatkowy. W tym przypadku jednak kwestionowana jest ważność przedmiotowej umowy o pracę na podstawie art. 22 Kodeksu pracy w związku z art. 58 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 22 Kodeksu pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Do cech koniecznych stosunku pracy uznaje się podporządkowanie pracownika pracodawcy. W przypadku umowy o pracę zawartej przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z jej jedynym wspólnikiem będącym jednocześnie prezesem jej jednoosobowego zarządu nie ma pomiędzy "pracodawcą" a "pracownikiem" podporządkowania cechującego stosunek pracy podlegający regulacjom prawa pracy. Stanowisko takie było wielokrotnie prezentowane w wyrokach Sądu Najwyższego (uchwała składu siedmiu sędziów SN z 14.01.1993 r., II UZP 21/92; wyrok SN z 5.02.1997 r., II UKN86/96; wyrok SN z 23.09.1997 r., I PKN 276/97) i w wyrokach sądów administracyjnych (wyrok NSA z 23.02.2000 r. sygn. akt I S.A./Wr 2094/99). W przywołanym w zażaleniu wyroku z dnia 9.09.2004 r. nr I PK 659/03 Sąd Najwyższy również podzielił poglądy wypracowane w dotychczasowym orzecznictwie: "(..) w tych przypadkach, w których w jednoosobowych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, utworzonych przez osoby fizyczne dochodzi do powierzenia jednemu wspólnikowi w umowie wykonywania zadań należących do zakresu zarządu spółki, a jednocześnie wspólnik ten stanowi jej jednoosobowy zarząd, pojęciowo wykluczona jest możliwość, że na podstawie takiej umowy - niezależnie od jej nazwy - może dojść do nawiązania stosunku pracy. W nawiązanym w takich warunkach stosunku prawnym brakuje bowiem elementu podporządkowania, stanowiącego konstytutywną (niezbędną) cechę stosunku pracy. (...)

Jedynie ważna czynność prawna w rozumieniu art. 58 K.c. może stanowić podstawę prawną uznania wydatku za koszt uzyskania przychodów. Stanowisko takie zostało wielokrotnie prezentowane w orzecznictwie sądowym (wyrok NSA z dnia 23.02.2000 r. sygn. akt I S.A./Wr 2094/99; wyrok WSA z dnia 09.01.2004 r. sygn. akt III S.A. 540/02). Zaprezentowane stanowisko podzielają także autorzy Komentarza 2005 "Podatek dochodowy od osób prawnych" (Oficyna Wydawnicza "Unimex" Wrocław 2005 str. 522) i komentarza "Podatek dochodowy od osób prawnych 2005 r." pod red. Janusza Marciniuka (Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2005 str. 448-449), w którym zajęte stanowisko potwierdzają przytoczone wyroki NSA i Sądu Najwyższego".